تنظیم ستون و تراز در SPSS

تنظیم ستون و تراز یکی از ویژگی‌های اولیه‌ای است که برای کار با متغیرها در SPSS باید آموخت. برای نمایش بهتر داده‌ها در زبانه Data View می‌توانیم عرض و تراز داده‌های ستونها را تغییر دهیم. برای این کار در زبانهVariable View از ستون‌های Column و Alignment می‌توانیم استفاده کنیم.

آزمون آنالیز واریانس یکطرفه (one way ANOVA) در SPSS

آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه یکی از آزمون‌های رایج در SPSS می‌باشد که برای مقایسه میانگین تفاوت یک متغیر بر اساس یک فاکتور مستقل که دارای سه گروه یا بیشتر است، استفاده می‌شود. برای اجرای آزمون آنالیز واریانس از منوی Analyze زیر منوی Compare Means را انتخاب و از زیر منوهای نمایش داده شده، زیر منوی One-Way ANOVA را انتخاب می‌نماییم.

پیش فرضهای آزمون آنالیز واریانس (ANOVA assumptions)

آزمون آنالیز واریانس (ANOVA) همانند بسیاری دیگر از آزمون‌های آماری برای اجرا نیاز به برقرار بودن یک سری پیش فرض‌ها دارد. این پیش‌فرض‌ها عبارتند از کمی بودن متغیر پاسخ، سه یا بیشتر از سه سطح داشتن متغیر مستقل، مستقل بودن افراد یا موارد جمع‌آوری شده نمونه، عدم وجود داده پرت، نرمال بودن توزیع متغیر پاسخ به تفکیک گروه‌ها و همگون بودن واریانس توزیع داده‌ها هستند.

آنالیز واریانس (ANOVA) چیست

آزمون آنالیز واریانس (Analysis of Variance) که به اختصار آن را با ANOVA می‌شناسیم یکی از انواع آزمون‌های آماری است که برای مقایسه تفاوت یک متغیر بین گروه‌ها(که در این نوع از آنالیز واریانس باید داده‌های جمع‌آوری شده از چندگروه در یک زمان باشد که در این‌صورت اطلاعات افراد از یکدیگر مستقل است) (ANOVA) و یا زمان‌های مختلف(در این نوع باید داده های جمع‌آوری شده از یک گروه در طی زمان‌های مختلف باشد.در این حالت از یک فرد یا مورد چندین بار تکرار اندازه‌گیری وجود دارد) (Repeated Measure analysis) استفاده می‌شود.

آزمون تی زوجی (Paired-samples T Test) در SPSS

مطالعات پیش آزمون و پس آزمون از نوع مطالعاتی هستند که در آنها می‌توانیم از آزمون تی-زوجی استفاده کنیم. در مطالعات پژوهشی گاهی اوقات برای بررسی تاثیر یک مداخله، روش آزمایشی، روش آموزشی و …. بر گروهی از افراد یا موارد نمونه، نیاز است که مقادیر متغیر مد نظر قبل از انجام مداخله، روش آزمایشی یا آموزشی اندازه‌گیری و پس آن نیز اندازه‌گیری شود تا مقدار تفاوت و تاثیر بدست آید. هدف از انجام آزمون تی زوجی (Paired Samples T Test) بررسی مقایسه مقدار قبل و بعد یک متغیر در یک گروه می‌باشد.

آزمون تی مستقل (Independent-samples T Test) در SPSS

برای مقایسه یک متغیر کمی در بین دو گروه مورد بررسی در مطالعات مختلف می‌توانیم از آزمون تی-مستقل استفاده نماییم. آزمون تی مستقل (Independent-Samples T Test) همانطور که از اسمش مشخص است برای مقایسه دو گروه مستقل استفاده می‌شود.

آزمون تی تک نمونه‌ای (one-sample T Test) در SPSS

در مطالعات پژوهشی معمولا نیاز است که بررسی کنیم که آیا مقادیر شاخص مدنظر در گروه مورد بررسی با مقداری مشخص، مقداری از پیش تعیین شده یا مقداری استاندارد برابر است یا اینکه متفاوت است. آزمون تی تست تک نمونه‌ای (one-sample t-test) آزمونی است که برای مقایسه میانگین یک گروه با یک مقدار ثابت(مقدار مشخص، از پیش تعیین شده یا مقدار استاندارد) استفاده می‌شود.

انواع آزمون تی (t-test) در SPSS

به صورت کلی آزمون تی (t-test) با هدف مقایسه طراحی شده است. انواع آزمون‌های تی شامل آزمون تی تک‌نمونه‌ای (One-sample t-test)، آزمون تی مستقل (Independent Sample t-test) و آزمون تی زوجی (Paired t-test) می‌باشند. هر کدام از این آزمون‌ها در شرایط مختلفی استفاده می‌شوند. در آزمون تی تک-نمونه‌ای یک گروه و یک‌بار اندازه‌گیری، آزمون تی مستقل دو گروه و یک‌بار اندازه گیری و آزمون تی زوجی یک گروه و دوبار‌اندازه گیری داریم.

تفاوت واریانس (Variance)، انحراف معیار (sd) و میانگین خطای استاندارد (sem)

شاخص‌های رایج پراکندگی برای توصیف داده‌های کمی و بازه‌ای عبارتند از واریانس (Variance)، انحراف معیار (Standard Deviation) و میانگین خطای استاندارد (Standard Error Mean). انحراف معیار شاخصی برگرفته از واریانس است. اما تفاوت‌های بنیادی با آن دارد. واریانس و انحراف معیار از شاخص‌های پراکندگی نمونه می‌باشند. شاخص میانگین خطای استاندارد در واقع شاخصی برگرفته از پراکندگی جامعه می‌باشد. این سه شاخص پراکندگی در موارد دیگری نیز با یکدیگر متفاوت هستند.

 محاسبات متغیر (Compute Variable) در SPSS

محاسبات متغیر (Compute Variable) در نرم‌افزار SPSS برای ایجاد متغیر جدید بر اساس فرمول‌ها و گزاره‌های منطقی با استفاده از زیر منوی Compute در منوی Transform قابل انجام است. گروه‌های تابعی مختلفی در این بخش برای محاسبات در نظر گرفته شده است. همچنین امکان ایجاد توابع شرطی بر اساس برقرار بودن و یا نبودن شرایط خاص در این منو وجود دارد.