تعریف تورش
تورش یا اریبی (Bias) اشتباه یا خطای سیستماتیکی است که مربوط به انواع خطاهای پژوهشی در مطالعات است. این تورش نتایج را به طور منظم و در جهتی خاص تغییر داده و منجر به تخمین نادرستی از رابطه بین عامل مواجهه و پیامد میشود. تورش با اجرای مجدد مطالعه به همان روش تکرار میشود. انواع تورش در مطالعات مختلف میباشند که بستگی به روش اجرا و یا اندازه گیری مطالعه دارند.
جهت دار بودن اشتباه در تورش، آن را از خطای تصادفی که در هر نمونه ای روی میدهد و در صورت تکرار مطالعه به همان شکل ایجاد نمیشود، متمایز میسازد.
انواع تورش
انواع تورش در مطالعات عبارتند از تورش انتخاب، اطلاعات و مخدوش کننده .
تورش انتخاب – Selection Bias
تورش انتخاب از مهم ترین انواع تورش در مطالعات میباشد که در مرحله انتخاب افراد مورد پژوهشی به وجود می آید. در صورت بروز این تورش پیامدهای متفاوتی در مطالعات دارد. این تورش در مطالعات تحلیلی موجب تخمین نادرست از رابطه بین عامل مواجهه و پیامد میگردد. وجود این تورش در مطالعات توصیفی باعث برآورد جهت دار غیر صحیح از متغیر مورد سنجش میگردد.
با توجه به گستردگی تورش انتخاب، انواع تورش انتخاب در مطالعات در مقاله ای جدا مورد بررسی قرار گرفته است.
انواع تورش اطلاعات – Information Bias
این تورش یکی از انواع تورش در مطالعات میباشد که به جمع آوری نادرست اطلاعات مربوط می شود. اسامی دیگر آن، تورش اندازه گیری(Measurement Bias)، تورش دسته بندی (Classification Bias) و تورش مشاهده (Observation Bias) میباشد.
این تورش به طور کلاسیک به سه دسته زیر تقسیم میشود
- تورش ناشی از فرد مورد مطالعه – Subject
- تورش ناشی از مصاحبه گر – Interviewer
- تورش ناشی از دستگاه اندازه گیری – Instrument
تورش مخدوش کنندگی – Confounding Bias
این نوع تورش یکی از انواع تورش در مطالعات است که وجود یک فاکتور خارجی که رابطه بین مواجهه و پیامد مورد نظر مطالعه را مخدوش میکند، مطرح مینماید. این عامل مخدوش کننده رابطه واقعی بین مواجهه و پیامد را مخدوش میسازد.
بعبارت دیگر رابطه مشاهده شده بین عامل مواجهه و پیامد، در واقع مربوط به اثر سایر متغیرها خواهد بود و عدم مشاهده یک رابطه نیز ممکن است مربوط به عدم کنترل چنین متغیرهایی باشد. متغیری مخدوش کننده است که رابطه ای با عامل مواجهه داشته باشد، عامل خطر برای پیامد به شمار آید و در عین حال یک فاکتور واسطه ای نباشد.
بعنوان مثال در مطالعه ای مصرف مشروبات الکلی به عنوان عامل اصلی بیماریهای قلبی و عروقی در نظر گرفته شده است. اما نتایج این مطالعه دارای تورش از نوع مخدوش کنندگی میباشد. به این دلیل که عامل مخدوش کننده سیگار در این بین در نظر گرفته نشده است. مصرف مشروبات الکلی با مصرف سیگار همراه است. علاوه بر این سیگار نیز خود عاملی تاثیر گذار بر بیماریهای قلبی و عروقی میباشد. بنابراین برای اینکه اثر مخدوش کننده سیگار را از بین ببریم باید در روند مطالعه آن را در نظر بگیریم.
نتیجه گیری
تورش یا اریبی (Bias)، اشتباهی سیستماتیک یا منظم است که در روند انجام یک مطالعه با آن روبر هستیم. انواع تورش در مطالعات عبارتند از تورش انتخاب، تورش اطلاعات و تورش مخدوش کنندگی. تورش انتخاب در مرحله انتخاب افراد مورد بررسی پیش میآید.تورش اطلاعات مربوط به جمع آوری نادرست اطلاعات میباشد و در نهایت تورش مخدوش کنندگی بعلت وجود یک فاکتور خارجی که باعث مخدوش کنندگی میگردد ایجاد میشود. قبل از طراحی و اجرای هر مطالعه باید انواع تورشها یا خطاهای سیستماتیک احتمالی را در نظر گرفت تا نتایج مطالعه دقت و تعمیم پذیری لازم را داشته باشد. آیا شما تاکنون برای صحت و دقت مطالعه خود حذف انواع تورش را در نظر گرفته اید؟
